Η πόλη Τριχόνειο και η θέση του ιερού

Μία από τις σημαντικότερες πόλεις της κεντρικής Αιτωλίας υπήρξε το Τριχόνειο, σε εύφορη περιοχή κοντά στη νότια όχθη της λίμνης Τριχωνίδας, η οποία και οφείλει στην πόλη αυτή το όνομά της. Επρόκειτο για ισχυρό κέντρο,  από το οποίο είναι χαρακτηριστικό ότι κατάγονταν πολλοί στρατηγοί αλλά και άλλοι υψηλοί αξιωματούχοι της Αιτωλικής  Συμπολιτείας.

Η ιστορία της εγκατάστασης στη θέση αυτή ανάγεται τουλάχιστον στην πρωτογεωμετρική και γεωμετρική περίοδο. Γνώρισε όμως τη μέγιστη ακμή της στους ελληνιστικούς χρόνους, όπως εκτός άλλων δείχνουν πολυτελή σκεύη από τα νεκροταφεία της, τα οποία, ανάμεσα σε άλλα είδη τάφων, περιελάμβαναν και επιμελημένα ταφικά μνημεία.

Στα δημόσια κτίρια της πόλης ανήκε το ιερό του Ασκληπιού, που βρισκόταν έξω από τα τείχη της  και κοντά στον δρόμο που οδηγούσε στον Θέρμο. Το ιερό ήκμασε τον 3ο -2ο αι. π.Χ. και διατηρεί ίχνη λατρείας μέχρι τον 1ο αι. π.Χ. Δεν έχει όμως μέχρι σήμερα ερευνηθεί συνολικά. Όπως φαίνεται, αποτελούνταν από ένα κτιριακό συγκρότημα που περικλειόταν μέσα σε περίβολο. Ως τώρα έχει αποκαλυφθεί ένα ορθογώνιο λατρευτικό κτίριο που διέθετε δύο κύρια δωμάτια,. Το ένα από αυτά είχε στις τρεις πλευρές διατεταγμένες κλίνες ή θρανία για την παραμονή των πιστών, ενώ το δεύτερο λειτουργούσε ως χώρος φύλαξης των αφιερωμάτων των πιστών προς τον Ασκληπιό. Πολλά από αυτά τα αναθήματα ήταν ομοιώματα ανθρώπινων μελών, χαρακτηριστικά της λατρείας του θεραπευτή θεού.

Το μνημείο βρίσκεται περίπου στο κέντρο της σύγχρονης κωμόπολης Γαβαλού, στη νότια πλευρά της επαρχιακής οδού  που οδηγεί από το Ζευγαράκι ως την Κάτω Μακρυνού. Είναι επισκέψιμο κατόπιν συνεννόησης με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας.