Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αγρινίου βρίσκεται σε κεντρικό τμήμα της πόλης, κοντά στο Δημοτικό πάρκο και την Παπαστράτειο Δημοτική Βιβλιοθήκη. Στεγάζεται σε κτίριο που ανεγέρθηκε τη δεκαετία του 1960, με χορηγία των αδελφών Παπαστράτου, σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από το Δήμο, και εγκαινιάστηκε το 1969.
Είναι ένα από τα παλαιότερα μουσεία της Αιτωλοακαρνανίας, το οποίο για πολλά χρόνια συγκέντρωνε αρχαιολογικά ευρήματα από όλη την Αιτωλοακαρνανία που προέρχονταν από ανασκαφές, παραδόσεις ή περισυλλογή. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται πολλά λίθινα μέλη και επιτύμβιες στήλες, που σήμερα εκτίθενται στην εξωτερική στοά ή βρίσκονται αποθηκευμένα στον αύλειο χώρο του.
Στο Αρχαιολογικό Μουσείο υλοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα και δράσεις, ενώ τα τελευταία χρόνια στον εξωτερικό χώρο του πραγματοποιούνται μουσικές και άλλες εκδηλώσεις.
Η σημερινή μορφή της έκθεσης του μουσείου διαμορφώθηκε το 2002, μετά την παραχώρηση της δυτικής πτέρυγας του κτιρίου, στην οποία πλέον αναπτύχθηκαν ευρήματα που μέχρι τότε αποτελούσαν την έκθεση της ανατολικής πτέρυγας και διαμορφώθηκαν νέες εκθεσιακές ενότητες.
Η έκθεση διαρθρώνεται στον προθάλαμο και σε δύο συνεχόμενες αίθουσες στο δυτικό τμήμα του κτιρίου. Στον προθάλαμο εκτίθενται επιγραφές και επιτύμβιες στήλες αρχαϊκών – ελληνιστικών χρόνων. Ανάμεσα σε αυτές ξεχωρίζουν λόγω της σπανιότητάς τους μία τριγωνική ενεπίγραφη στήλη με επίγραμμα και μία επιτύμβια στήλη από τη Βλαχομάνδρα Ναυπακτίας, που ανήκουν στον 7ο και 6ο αι. π.Χ.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει επίσης η μαρμάρινη επιτύμβια στήλη του Κριτόλαου από το Τριχόνειο (2ος αι. π.Χ.), με την πλούσια ανάγλυφη διακόσμηση, που, εκτός από φυτικά θέματα, περιλαμβάνει απεικόνιση του τρικέφαλου τέρατος Σκύλλας, παράσταση Τρίτωνα που σκοτώνει θαλάσσιο ίππο και ταύρου που κατασπαράζεται από δύο λιοντάρια.
Η πρώτη αίθουσα περιλαμβάνει ευρήματα προϊστορικών έως και ρωμαϊκών χρόνων που προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από αρχαία νεκροταφεία της περιοχής.
Τα εκθέματα διαρθρώνονται χρονολογικά κατά μήκος του δυτικού, ανατολικού και νότιου τοίχου της αίθουσας από αριστερά προς τα δεξιά, ακολουθώντας διάταξη από τους προϊστορικούς έως τους ρωμαϊκούς χρόνους.
Ανάμεσα στα προϊστορικά ευρήματα ξεχωρίζουν τα αγγεία και λίθινα εργαλεία νεολιθικής περιόδου από το σπήλαιο του Αγ. Νικολάου στην περιοχή του Αστακού, τα μυκηναϊκά ευρήματα από τους θολωτούς τάφους στην περιοχή του Αγ. Ηλία Αιτωλικού και τα επιθετικά όπλα – ένα εγχειρίδιο και δύο αιχμές δόρατος – από το θαλαμωτό τάφο ίδιας περιόδου που έχει ερευνηθεί στο Λιθοβούνι, στη νότια όχθη της λίμνης Τριχωνίδας.
Μεγάλος αριθμός αγγείων της Πρωτογεωμετρικής περιόδου (1050-900 π.Χ.) αντιπροσωπεύει το εκτεταμένο νεκροταφείο στην περιοχή της Σταμνάς, καθώς και άλλα νεκροταφεία Πρωτογεωμετρικής και Γεωμετρικής περιόδου από την περιοχή της Καλυδώνας, της Παλαιάς Πλευρώνας, το Τριχονείου και της Παλαιομάνινας.
Σε δύο ξεχωριστές προθήκες στο βάθος της αίθουσας εκτίθενται μετάλλινα ευρήματα από διάφορες ανασκαφές, πολλά από τα οποία προέρχονται από νεκροταφεία όπως αυτά της αρχαίας Στράτου και της Ναυπάκτου. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει μεγάλη χάλκινη υδρία κλασικών χρόνων από τη Στράτο.
Στην δεύτερη αίθουσα εκτίθενται κυρίως ευρήματα από τις ανασκαφές στην αρχαία Καλυδώνα, από τις παλαιότερες που έχουν διενεργηθεί στην περιοχή, στις αρχές του 20ου αιώνα.
Στο βάθος της αίθουσας εκτίθεται σύνολο μαρμάρινων γλυπτών από το λατρευτικό υπέργειο δωμάτιο του Ηρώου της Καλυδώνας, ταφικού μνημείου της ύστερης ελληνιστικής εποχής (2ος-1ος αι. π.Χ.), τα οποία εικονίζουν θεούς και ήρωες που συνδέονταν με την πόλη, όπως ο Μελέαγρος, ο Απόλλωνας, ο Ηρακλής και άλλες θεϊκές μορφές. Τα γλυπτά κοσμούσαν τους τοίχους της λατρευτικής αίθουσας, προσαρμοσμένα μέσα σε μετάλλια (imagines clipeatae). Μία από τις υπόλοιπες γλυπτές μορφές ταυτίζεται με τον Λέοντα, επιφανή πολίτη της Καλυδώνας και πιθανώς ένδοξο αθλητή, προς τιμή του οποίου είχε αφιερωθεί το Ηρώο. Σε κεντρική θέση ανάμεσα στα γλυπτά εκτίθεται η μαρμάρινη θύρα του υπόγειου ταφικού θαλάμου του ίδιου μνημείου, που μιμείται ξύλινη και αποτελεί, όπως και ο ίδιος ο τάφος, χαρακτηριστικό δείγμα μακεδονικής επίδρασης στην περιοχή.
Στην ίδια αίθουσα εκτίθενται τμήματα από τον κεραμοπλαστικό διάκοσμο των ναών του Λαφρίου ιερού, που αντιπροσωπεύουν κυρίως τη “στέγη με τις λεοντοκεφαλές”, των μέσων του 6ου αι. π.Χ., η οποία αποδίδεται στο ναό του Απόλλωνα. Ακόμη, σε δύο προθήκες εκτίθενται ταφικά κτερίσματα από παλαιότερες ανασκαφές στην περιοχή της Καλυδώνας.
Παρουσιάζονται ακόμη δύο μαρμάρινα γωνιαία ακρωτήρια του ταφικού Ηρώου της Αλυζίας, ιδιότυπου μνημείου του τέλους του 2ου αι. μ.Χ. (170-200 μ.Χ.) που είχε τη μορφή μεγάλου βωμού με τετράβαθμη κρηπίδα και ιωνικό θριγκό. Τα τέσσερα, συνολικά, ακρωτήρια κοσμούσαν τις γωνίες του μνημείου και ήταν διακοσμημένα με φυτική διακόσμηση και αετούς.
Τέλος, στην ίδια αίθουσα εκτίθενται δύο γυναικεία αγάλματα ρωμαϊκών χρόνων από την περιοχή της αρχαίας Στράτου.
Διεύθυνση: Διαμαντή & Καζαντζάκη 1, Τ.Κ. 30100, Αγρίνιο
Τηλέφωνο: +30 26410 27377
Ωράριο λειτουργίας: 8.30-15.30
Το μουσείο κάθε Τρίτη είναι κλειστό.
Τα Μουσεία και οι Αρχαιολογικοί Χώροι παραμένουν κλειστά την 25η και 26η Δεκεμβρίου, 1η Ιανουαρίου, 25η Μαρτίου, Κυριακή του Πάσχα και την Πρωτομαγιά, επίσημες αργίες του Κράτους. Τη Μεγάλη Παρασκευή λειτουργούν με ωράριο 12:00-17:00.
Τιμή εισιτηρίου: Ολόκληρο: 3 Eυρώ, Μειωμένο: 2 Ευρώ.
Από 1 Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου κάθε έτους ισχύει μειωμένο εισιτήριο για όλους τους επισκέπτες.
