Ένα από τα σημαντικότερα προϊστορικά νεκροταφεία της 3ης χιλιετίας π.Χ. εντοπίζεται στο Στενό Νυδρίου Λευκάδας, σε εύφορη πεδιάδα στο κεντρικό τμήμα της ανατολικής πλευράς του νησιού κοντά στον όρμο Βλυχός.
Το νεκροταφείο ερευνήθηκε από το Γερμανό αρχαιολόγο W. Dörpfeld στις αρχές του 20ου αιώνα, ο οποίος θεώρησε ότι πρόκειται για τάφους «βασιλικούς» και τους συνέδεσε με την υπό αναζήτηση ομηρική Ιθάκη, την οποία ταύτιζε στη Λευκάδα. Πλέον είναι γνωστό ότι ανήκουν σε μία εντελώς διαφορετική εποχή, παραμένουν όμως ένα εξαιρετικό εύρημα και ένα από τα μεγαλύτερα σύνολα μνημείων αυτού του τύπου.
Το νεκροταφείο των τύμβων δέχθηκε εργασίες συντήρησης και αναδείχθηκε σε επισκέψιμο χώρο μεταξύ 2011-2014 στο πλαίσιο του έργου «Ανάδειξη Προϊστορικών Τύμβων στο Στενό Δ.Δ.Νυδριού Δ. Ελλομένου Ν. Λευκάδας» του ΕΣΠΑ, Ε.Π. «Δυτικής Ελλάδας – Πελοποννήσου – Ιονίων νησιών», προϋπολογισμού 370.000 €. Ο επισκέψιμος χώρος αναπτύσσεται εκατέρωθεν του επαρχιακού δρόμου Νυδρίου – Βασιλικής.
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ξεχωριστό σύμπλεγμα από 33 εφαπτόμενους ταφικούς τύμβους, που χρονολογούνται στην δεύτερη Πρωτοελλαδική περίοδο (ΠΕ ΙΙ) (2600-2200 π.Χ.). Είναι γνωστό ως νεκροταφείο τάφων R και φαίνεται ότι περιελάμβανε και άλλους τύμβους, που δεν έχουν ανασκαφεί. Η χρήση του συγκεκριμένου ταφικού μνημείου προδίδει πολιτιστικές σχέσεις και επαφές της Λευκάδας με τη Σαρδηνία και τα δυτικά Βαλκάνια.
Οι τύμβοι έχουν εντυπωσιακή κατασκευή, από κτιστό κυκλικό περίβολο διαμέτρου 2,70-9,60 μ. και λίθινο γέμισμα από χώμα και κροκάλες, που έφτανε σε ύψος περίπου 60 εκ. Περιείχαν μία κεντρική ταφή, συνήθως ενήλικα, και δευτερεύουσες άλλες ταφές μελών της ίδιας οικογένειας εντός και εκτός των τύμβων.
Τα ταφικά έθιμα συνδυάζουν τη χρήση του ενταφιασμού και της καύσης. Οι κύριες ταφές σε ορισμένες περιπτώσεις συνοδεύονταν από πλούσια κτερίσματα, όπως όπλα και κοσμήματα από πολύτιμα υλικά, υποδηλώνοντας την κοινωνική διαφοροποίηση μεταξύ μελών της κοινότητας.
Μέρος των ευρημάτων του νεκροταφείου εκτίθενται στην τέταρτη αίθουσα του Αρχαιολογικού Μουσείου Λευκάδας, ενώ τα πολύτιμα κοσμήματα εκτίθενται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.
Διεύθυνση: 311 00 Στενό Νυδρίου Λευκάδας
Ωράριο λειτουργίας: Ο χώρος είναι επισκέψιμος κατόπιν συνεννόησης με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας.
Τιμή εισιτηρίου: Χωρίς εισιτήριο.
ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΛΕΥΚΑΔΑΣ
Αρχοντικό Ιω. Τρικούπη, Μάγερ 20
302 00 Μεσολόγγι
Τηλ.26310 55654
Ηλεκτρονική Διεύθυνση: efaait@culture.gr